Krytycy manipulacji leczenia bólów kręgosłupa

Zdaniem niektórych u pacjentów dotkniętych przewlekłymi bólami krzyża manipulacje przynoszą mniejszy pożytek (Cyriax, Fish, Maigne). Hoehler i wsp. twierdzą, że odległy efekt manipulacji nie różni się od zwykłego masażu.

Krytycy manipulacji i lekarze nastawieni sceptycznie do pożytku terapeutycznego tego typu leczenia twierdzą, że doniesienia opisujące skuteczność manipulacji •w bólach krzyża nie spełniają zasadniczych warunków, od których zależy, czy dana praca może być kwalifikowana jako naukowa, a mianowicie:

– 1) oceny wyników leczenia musi dokonać lekarz (zespół) nie poinformowany o metodzie leczenia,

– 2) chorzy nie mogą wiedzieć o tym, jak i czym byli leczeni.

Manipulacje

Co się tyczy utrzymującej się po manipulacjach dłuższej poprawy, to słusznie mówi się, że prawdopodobnie jest to wynikiem dobroczynnego w tej chorobie upływu czasu (Hoehler i wsp., Sims-Williams).

Należy wyraźnie zaznaczyć, że manipulacje są przeciwwskazane w osteoporozie, zakażeniach kości, chorobach metabolicznych kości, złamaniach kręgosłupa, nowotworach, zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, chorobach tętnic kręgowych oraz., w tyłoprzemieszczeniach jądra miażdżystego krążka międzykrę- gowego.